Verimlilik nedir çeşitleri nelerdir

Verimlilik Nedir, Verimlilik Çeşitleri, Verimlilik Ölçümü

Verimlilik Kavramı 

Verimlilik, "prodüktivite" sözcüğünün karşılığı olan bir kav­ramdır. Verimlilik genellikle "geniş" ve "dar" anlamda olmak üzere iki biçimde tanımlanmaktadır . 

Geniş anlamda verimlilik, ekonomik amaçlara ulaşmada araçların duyarlılık ve etkinliğini ölçen soyut bir kavram olarak tanımlanmaktadır. 

Dar anlamda verimlilik ise, tek­nik açıdan verimlilik ile aynı anlama gelmekte ve üretim miktarı (çıktı) ile  üretim  faktörleri  miktarı   (girdi)   arasındaki  fiziksel   ilişkiyi  belirtmektedir. 

 Verimliliğin ölçümü için belli bir üretim döneminde (saat, gün, hafta, ay ve yıl gibi) üretime katılan her bir faktörün birimine düşen üretim miktarının ölçülmesi ve değişik dönemler arasında faktör verimliliğinin   birbirleriyle  karşılaştırılması   gerekmektedir.

Verilen tanıma göre,

Verimlilik =  Üretim miktar____ ₌          Çıktı _{(birim/zaman)}

                  Üretim faktörleri miktarı      Girdi

eşitliği ile gösterilir.

Verimlilik   Türleri

Üretim miktarının üretim faktörlerine oranı olarak tanımlanan verimlilik, "toplam faktör verimliliği" ve "kısmi verimlilik" diye iki gruba  ayrılır.

       Toplam üretimin, üretimde kullanılan tüm faktörlere bölünmesiyle elde edilen oranı "toplam faktör verimliliği", toplam üretim miktarının işgücü, hammadde, makine ve donatım gibi üretim faktörlerine oranına da o faktörün verimliliği veya "kısmi verimlilik" denilmektedir.

           Toplam faktör verimliliğine bazen "İşletmenin toplam verimliliği" de denilmekte ve kısaca aşağıdaki eşitlik biçiminde gösterilmektedir:

Toplam faktör verimliliği   =  Toplam üretim miktarı (output)/ Toplam girdi miktarı (input)

          Üretilen ürün ve bunu üretmekte kullanılan üretim faktörleri homojen bir nitelik göstermediğinden, diğer bir deyişle aynı ölçü birimiyle ölçülemediklerinden uygulamada genellikle toplam faktör verimliliği üretim değerleri cinsinden (parasal olarak) hesaplanabilir. Üretim faktörlerinin her birinin ayrı ayrı verimlilikleri veya kısmi verimlilikleri şöyle ifade edilir: 

İşgücü Verimliliği   =   Üretim miktarı    (birim/adam - saat veya
                                İşgücü miktarı        birim /işçi sayısı)

Makina Verimliliği    =  Üretim miktarı     (birim/makina - saat)
                                Makina - saat miktarı

Malzeme Verimliliği =Üretim miktarı          (birim/mal.mik. ya da üretim değ./mal.değ.)
                                Malzeme miktarı

Sermaye Verimliliği  =      Üretim değeri               
                                Üretimde kullanılan sermaye 

İşletmede Verimlilik, Verimliliğin   İşletmeler  Açısından  Önemi 

Verimliliğin işletmeler yönünden önemi iki noktada özetlenebilir:

1. Verimlilik, işletmenin başarı derecesini ve kârlılık durumunu gösterir. Piyasa koşullarına zamanında uyum gösteren bir işletmenin basarılı olmasında en etken faktör; o işletmenin teknolojik gelişmeye ayak uydurarak gerçek maliyetlerini düşürmesi, diğer bir deyişle bi­rim ürün üretimi için kullanılan girdi hacmini azaltmasıdır. Girdi ve çıktı arasındaki oran verimlilik olarak tanımlandığına göre, işletmenin başarısı verimlilik artışına bağlıdır denilebilir. Belli miktarda girdiler karşısında üretimdeki artışlar, diğer bir deyişle, verimlilikteki artışların en büyük nedeni teknolojik gelişmedir. 

2. Verimlilik, işletme yönetimi açısından da önemlidir: Verimlilik oranları ve verimliliğin ölçülmesi işletmelerin genel işleyişlerini ve başarı derecesini ortaya koyan önemli göstergelerdir. Bu nedenle, ve­rimlilik oranları ve verimliliğin ölçülmesi işletme yöneticileri için et­kin bir denetim aracı olarak kullanılabilir. Özellikle, günümüzde, işletmelerde yönetimin ekonomik ve teknik yönlerinin birbirini tamam­layacak şekilde önem kazandığı, buna karşın yöneticilerin çok kez tek­nik konular dışında ekonomik konularda yabancı kalmaları olasılığı dikkate alındığında; verimlilik ve verimliliğin ölçülmesinin yöneticiye gerek teknik, gerekse ekonomik sorunları çözmede yardımcı bir araç olacağı gerçektir.